Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie

Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie znajduje się w Masywie Śnieżnika Kłodzkiego, na prawym zboczu doliny Kleśnicy, w bloku marmurów leżącym w górze Stromej (1166,8 m n.p.m.).

Korytarze Jaskini Niedźwiedziej są rozłożone horyzontalnie, w trzech poziomach połączonych tzw. kominami. Najlepiej rozwinięte są piętra środkowe i dolne.

Dolne partie zostały po raz pierwszy bliżej zaprezentowane szerszej publiczności, dzięki powstałemu w 2003 roku filmowi o Jaskini Niedźwiedziej, gdyż do tej pory możliwe było tylko oglądanie fotosów zrobionych przez wyprawy speleologiczne. W części poświęconej filmowi znajdziemy opis wyprawy w dolne partie jaskini.

Partie środkowe, których część udostępniono do zwiedzania, możemy poznać wędrując Trasą Turystyczną .

Górne partie zbadaliśmy tylko fragmentarycznie. Występuje one ponad Salami Pałacowymi. Wypływająca z nich woda stworzyła imponujące, kalcytowe formy naciekowe (kaskady -w Zaułku Kaskad, "kamienne mleko" - nad wejściem do Korytarza Wodnego).

Dwa sztuczne otwory jaskini leżą na wysokości 793 i 800 m n.p.m., około 10-15 m nad dnem Doliny Kleśnicy. Pierwszy został zabudowany pawilonem wejściowym - to właśnie przez ten otwór została odkryta Jaskinia Niedźwiedzia. Drugi otwór zamyka śluza termiczna, chroniąca mikroklimat jaskini, stanowi ona końcowy punkt trasy turystycznej i wyjście z jaskini. Łączna długość korytarzy jaskini przekracza 2,5 km, przy różnicy wysokości między najwyższym, a najniższym punktem około 60 m. Jest to największa jaskinia Sudetów i jedna z głębszych jaskiń w Polsce (jaskinie o większych głębokościach spotykamy na terenie Polski w obszarze krasu tatrzańskiego).

Unikalny mikroklimat jaskini (temperatura w granicach 6ºC, o niewielkiej rocznej amplitudzie; wilgotność powietrza w granicach 100%; słaby ruch mas powietrza) pozwala na tworzenie się zachwycającej szaty naciekowej, z której to Jaskinia Niedźwiedzia najbardziej słynie.
Nacieki powstają z wód przedostających się z powierzchni góry Stromej. Wody te cechują się dużą zdolnością depozycji kalcytów, która wyraża się dużym stężeniem węglanów osiągającym 150-220 mg/l CaCO3 (Ca+2 + Mg+2) i alkalicznym odczynem w granicach pH=8. Woda taka przekracza granicę nasycenia węglanami i wytrąca ich nadmiar w postaci krystalicznego kalcytu. Właściwości takie uzyskuje w przypowierzchniowym płaszczu marmurów, pomiędzy powierzchnią stoku, a korytarzem jaskini. Dodatkowym czynnikiem tworzenia szaty naciekowej jest proces parowania w jaskini.

Wśród form naciekowych spotykanych w jaskini wyróżniamy:
Stalaktyty - różnorodne formy podobne do sopli zwisających ze stropu
Makarony - początkowa forma stalaktytu w formie rurki
Draperie i zasłony - powstałe z mleka kalcytowego formy stalaktytowe w kształcie płaskich, cienkich płatów
Polewy - formy naciekowe w postaci grubych nawisów na ścianach i dnie
Żebra i nacieki kaskadowe - różnorodne formy nakładających się i fantazyjnie uformowanych polew
Pola ryżowe - formy naciekowe powstające na dnie jaskini, podobne do pól ryżowych widzianych z lotu ptaka
Nacieki wełniste - nacieki kształtem podobne do wełny
Misy martwicowe - duże nacieki na dnie jaskini w kształcie mis
Stalagmity - formy powstałe na dnie jaskini na przeciw stalaktytów (z wody kapiącej ze stalaktytu)
Stalagnaty (kolumny naciekowe) - powstają w wyniku połączenia się stalaktytu ze stalagmitem
Pizolity - sferyczne formy naciekowe, jeśli odpowiednio są gładkie, bywają nazywane perłami jaskiniowymi
Nacieki grzybkowe - formy agrawitacyne powstałe prostopadle do podłoża, z którego wyrastają. Powstają z kalcytu wytrącającego się z wody, która podsiąka kapilarnie przez drobne szczeliny podłoża lub z rozpryskujących się kropli. Są to przeważnie kuliste twory osadzone na wąskim trzonku. Rzadko przekraczają długość 20 mm.
Heliktyty - to krystaliczne, zazwyczaj nieregularne, krzaczaste wyrostki rosnące w dowolnych kierunkach, często na stalaktytach, polewach, ścianach i stropach.

Krystaliczne skupienia kalcytu – są to kryształy tworzące na ścianach jaskiń zgrupowania w kształcie szczotek. Wielkość ich często przekracza 10 cm. Bywają bezbarwne lub mają barwę miodową o różnym stopniu intensywności.

Fauna to nieodłączny element jaskini. Znajdujemy tu rozliczne szczątki żyjących tu niegdyś zwierząt. Jaskinia żyje jednak nadal, tworząc szatę naciekową i stanowiąc miejsce zamieszkania dla zwierząt. Spotykamy tu nietoperze: nocka dużego (Myotis myotis), mopka (Barbastella barbastellus), nocka rudego Myotis daubentoni), gacka wielkoucha (Plecotus auritus)), znaleziono również ślady kuny i ryjówki górskiej. Możemy natknąć się również na bezkręgowce: głównie studniczka (Niphargus tatrensis) - jest to relikt trzeciorzędowej fauny morskiej, osiąga ok. 1,5 cm długości; drobne białe owady bezskrzydłe, chruściki, ćmy, gąsieniczniki, pająki.

Nie jest to zbyt bogata biocenoza, ale pamiętać należy, że jaskinia była przez bardzo długi okres praktycznie odcięta od świata zewnętrznego i organizmy mogły się tu dostać tylko przez drobne szczeliny. Warunki tu panujące też nie należą do najkorzystniejszych dla rozwoju organizmów, a to głównie za przyczyną panujących tu ciemności. Brak światła eliminuje też praktycznie rozwój roślin w jaskini.

Plan jaskini:

Opis i plan pochodzą ze strony [link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
z: JASKINIE nr 2 z 2009r

[link widoczny dla zalogowanych]

Niezwykłe odkrycie polskich grotołazów
30 maj 2012
Niezwykłe odkrycie polskich grotołazówAnna Haczek

To speleologiczna rewelacja i jedno z największych w historii odkryć jaskiń polskich. Odnaleziono ogromną salę w Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie.

– Czuliśmy się jak w świątyni – mówi NG Dariusz Data z Sekcji Speleologicznej „Niedźwiedzie” z Kletna, szef grupy eksploracyjnej. – Gdy po morderczym wysiłku zobaczyliśmy tę ogromną salę, chcieliśmy klęknąć.

Nazwali ją Salą Mastodonta. Według pierwszych pomiarów ma ona ponad 100 m długości, 30 m wysokości i 30–40 m szerokości. Zdobią ją gigantyczne, bogate formy naciekowe w kształcie żyrandoli i kaskad.

Odkrywcy z Sekcji Speleologicznej „Niedźwiedzie” z Kletna i Sekcji Grotołazów z Wrocławia do nowej sali weszli na razie tylko trzy razy. Podczas tych badań ustalili m.in., że strop zakończony jest kominem i że w wielu miejscach, wysoko na ścianie znajdują się tzw. okna, czyli potencjalne kierunki dalszej eksploracji.

Dotarcie do Sali Mastodonta, począwszy od pawilonu wejściowego do Jaskini Niedźwiedziej, trwa ok. 2 godzin i wymaga użycia sprzętu alpinistycznego. Grotołazi musieli pokonać zaciski w korytarzu dojściowym, w tym zacisk końcowy, nie bez kozery nazwany „Gilotyną”. Dalsze badanie sali potrwa co najmniej kilka miesięcy. Badacze są przekonani, że w Niedźwiedziej czekają na nich kolejne nowe korytarze i odkrycie ich jest tylko kwestią czasu.

Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie, która wraz z przyległym terenem tworzy rezerwat przyrody, jest najładniejszą i jedną z najcenniejszych pod względem przyrodniczym polskich jaskiń. Odkryta w 1966 r., do ruchu turystycznego udostępniona została w 1983 r. Każdego roku odwiedza ją 70 tys. turystów. Chociaż całkowita długość znanych korytarzy wynosiła do niedawna ok. 3,3 km, turyści mogą oglądać tylko ok. 360 m środkowej części jaskini. Ograniczenia zostały wprowadzone, by zachować niezmienione warunki klimatyczne, pierwotny wygląd bogatej szaty naciekowej i znalezisk kości zwierząt plejstoceńskich. Ostatnie odkrycia oznaczają wydłużenie znanych korytarzy o blisko 400 m. Dopiero po szczegółowym ich zbadaniu zostanie podjęta decyzja, czy zostaną otwarte dla turystów.

Nadzór nad rezerwatem przyrody Jaskinia Niedźwiedzia sprawuje Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu oraz interdyscyplinarny Zespół Opiniodawczo-Doradczy przy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu, reprezentujący różne środowiska i uczelnie naukowe. Grupę eksploracyjną, która dotarła do nowych partii, tworzyli: Sebastian Czwor, Dariusz Data, Radosław Dubicki, Anna Haczek, Szymon Kostka, Marek Markowski, Piotr Potok oraz Leszek Zając.

Więcej o tym podziemnym cudzie natury, emocjach towarzyszących odkrywcom i o darciu kombinezonów w jaskiniowych korytarzach napiszemy w lipcowym numerze National Geographic.

Jest już filmik z nowo odkrytych partii Niedźwiedziej:
http://www.youtube.com/watch?v=FrPex0cbUVM&feature=youtu.be
Coś niesamowitego!

super ! gratulacje dla pierwszych zdobywcow ! szczerze, nie przypuszczalem ze cos takiego mozemy odkryc w naszym kraju...a tym bardziej w jaskini niedzwiedziej, ktora byla juz tyle razy przeorana przez rozne osoby (nietoperzowcow itd)!

Ale, jak się okazuje, nigdy nie zostało to zrobione dokładnie. Koniec Korytarza Kryształowego był chyba jednym z najrzadziej odwiedzanych zakątków jaskini. Wydaje mi się, że także nikt nie zadał sobie trudu aby odtworzyć kierunki przepływu wody w jaskini. To właśnie analiza śladów, jakie pozostawiła w jaskini woda wzbudziła we mnie zainteresowanie końcem Korytarza Kryształowego. Najkrócej rzecz ujmując, Korytarz Kryształowy, który jest sporym kolektorem i kończy się niespodziewanie wąską, niemożliwą do przejścia szczeliną. Woda musiała więc przyjść z innego kierunku. Odkrycie Partii Zastępczych nastąpiło w trakcie kartowania przez nas tej części Korytarza Kryształowego, do której nikt, nigdy nie zajrzał. A właśnie w tym kierynku prowadziły wyraźne ślady przepływu wody. Nowe ciągi, po rozebraniu niewielkiego zawaliska odkryliśmy na przełomie roku 2011/2012. W trakcie prac eksploracyjnych, po kilku akcjach poznaliśmy ponad 200 metrów "Partii Zastępczych". Na ich końcu, po pokonaniu skarajnie trudnego zacisku otworzyła się przed nami "Sala Mastodonta". Na dzień dzisiejszy nowo poznane ciągi liczą sobie trochę ponad 400 metrów. Jaskinia nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa, spodziewamy się nowych odkryć - w poznanych do tej pory partiach jest sporo przodków, które są sukcesywnie sprawdzane.

foto: Anna Haczek

foto: Anna Haczek
Pozwalam sobie powtórzyć to zdjęcie w lepszej jakości i z "stabilnego" źródła.

Zapraszam do śledzenia strony [link widoczny dla zalogowanych] (ciągle w budowie). Za jakiś czas powinien pojawić się film z prac w jaskini.

pozdrawiam serdecznie

szymon

A są jakieś szanse na pomoc w pracach? (:

Bo z chęcią bym się tam zabrał.

Witaj.

Muszę bardzo przeprosić... Jesteśmy pod ścisłą kontrolą Konserwatora Przyrody (RDOŚ) i w pracach mogą uczestniczyć tylko te osoby, które otrzymały specjalne zezwolenie. W związku z poważnymi ograniczeniami, na liście znaleźli się tylko ci, którzy przez ostatnie 2 lata najbardziej udzielali się w pracach w Niedźwiedziej. W sumie jest to tylko 12 osób...

pozdrawiam serdecznie

Jaknajbardziej to rozumiem. (:
Trochę szkoda. Poza tym- nie ucieknie.

Moje gratulacje dla odkrywców! Coś wspaniałego !

W latach 1969-1980 były prowadzone badania m.in. elektrooporowe i jedna z najwiekszych hipotetyczych pustek pokrywa sie mniej więcej z Sala Mastodonta. Pomiary te są opisane przez S. Jodłowskiego w monografi Jaskinii wydanej przez PAN i Ossolineum w 1989 r.

Czy oprócz planu dysponujecie jakimiś przekrojami?
Kartowanie to była zawsze najsłabsza strona SG, ale teraz jest taki sprzęt...

Witam

Nałożnie Sali Mastodonta (szkielet ciągu pomiarowego) na zdjęcie geofizyczne wygląda tak:

Jak widać, Niedźwiedzia nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa. W połowie Partii Zastępczych jest, na razie nie ruszony, ciąg w bok. :-)

Kartowanie nie jest jeszcze do końca opracowane. Wrzucam "na szybko" animowany model w 3D (jaskinia + powierzchnia). Mam nadzieję, że się w tym połapiecie.

Do kartowania używamy DistoX'ów. Korekcje, oprócz pomiarów powtarzanych i wstecznych, zwłaszcza dla długich ciągów, wykonujemy przenosząc pomiary na powierzchnię urządzeniem do namierzania radiowego.

Pozdrawiam serdecznie

saymon

Zwracam honor . Pełny szacunek, widzę ze SMN zostaje w dobrych rękach Wink

Po waszych odkryciach te stare pomiary geofizyczne nabierają wiekszej wiarygodności. Czekamy niecierpliwie na ciąg dalszy.
Jeszcze raz gratuluje i serdecznie pozdrawiam.

PS. Czy jak wpadne kiedyś na zebranie we wtorek to bedzie mozna spokojnie obejrzeć te 3D animacje

http://www.youtube.com/watch?v=QR2GAohQOfY&feature=youtu.be jest ciąg dalszy odkryć!!! :D

Film z głównej części eksploracji jest tutaj:
https://www.youtube.com/watch?v=_tR2cyOQYjQ